Vakantie Verslag

CTRL f5 om de pagina nieuw te laden

“ Met de trein naar, en door, Marokko”

- Niels en Inge

Het is een vroegertje deze ochtend. Om 5.45 uur staan we op en even over 7 uur lopen we bepakt de deur uit. Bestemming Barcelona, met de trein en genoeg tijd om bij de overstap in Parijs te gaan lunchen. Tenminste dat was de bedoeling.

Naar Amsterdam Centraal loopt alles voorspoedig. Op het vertrekspoor van de Thalys staat een intercity direct, zonder machinist, dus op naar een ander spoor. We zoeken onze eerste klas stoelen en nemen plaats voor een hopelijk relaxed ritje. Voor Hoofddorp komen we tot stilstand. Een trein met storing versperd het spoor. Na een kwartiertje rollen we door naar station Hoofddorp om vervolgens daar een uur stil te staan. Er blijkt naast de defecte trein op het hoge snelheid traject, een aanrijding met een persoon op de omleidingsroute te zijn gebeurd. Uiteindelijk wordt er besloten om terug te rijden naar Amsterdam en vandaar via Woerden naar Rotterdam te gaan. Mensen die niet meer mee willen mogen op Muiderpoort uitstappen. Inmiddels is duidelijk dat we minstens 2 uur vertraging hebben.

De vertraging loopt nog verder op tot 2 uur en 22 minuten. De aansluiting naar Barcelona kunnen we niet meer halen. We bellen met de treinreiswinkel en die gaan aan de slag om uit te zoeken wat de mogelijkheden voor ons zijn. Of we blijven in Parijs en krijgen een hotelkamer op kosten van de Thalys en moeten morgen 13 uur reizend in de trein naar Cordoba zitten, of we rijden vandaag nog door naar Zuid-Frankrijk, overnachten daar en hebben morgen een kortere reis.

Van de allervriendelijkste treinmanager krijgen we een mooie stempel wat het bewijs is dat we een flinke vertraging hebben opgelopen. Hiermee gaan we naar de klantenservice van de Thalys. Deze hebben een ander aanbod: de nachttrein naar Perpignan, vertrek 21.00 uur uit Parijs, aankomst Perpignan 7.00 morgenochtend. Dan overstappen op de trein via Madrid naar Cordoba, aankomst 17.45 uur. Oja, op de nachttrein hebben we dan geen plaats reservering... Dus in plaats van eerste klas reizen, kunnen we gewoon zitplaatsen op de nachttrein krijgen. Daar gaat je nachtrust. We zijn er niet blij mee en vragen voor een andere oplossing. Inmiddels krijgen we van de treinreiswinkel te horen dat het hotel in Barcelona kosteloos geannuleerd kan worden en zij in plaats daarvan een hotel in Zuid-Frankrijk kunnen regelen. Er zou om 16.07 uur een trein naar Perpignan gaan, waar nog plaats op is. Als de Thalys ons daarop boekt is alles voor vandaag geregeld.

Ik krijg een sms met de gegevens voor het hotel voor vanavond. Treinreiswinkel regelt meteen de zitplaatsen in de trein voor morgen. In plaats van via Barcelona gaan we morgen via Madrid naar Cordoba. Weer gerustgesteld pakken we de metro naar gare du Lyon. En dan hebben we gewoon nog ruim een uur de tijd voor we weer in een trein stappen. Even de benen strekken en wat croissants halen. We zitten vlakbij de Promenade de Plantée (een heel mooi park gemaakt op een oude verhoogde spoorweg) waar we een wandelingetje willen maken, maar helaas kunnen we de ingang naar boven niet vinden. We blijven beneden, eten in het zonnetje ons croissantje op en ademen Parijs in.

Niels logt nog snel een geocache en dan moeten we toch flink doorlopen om op tijd de trein te halen. De TGV rijdt tussen de 240 en 300 km per uur door het Franse landschap. We komen lekker tot rust. De eerste 2,5 uur is zonder stop door de akkers, de bergen en de valleien. Als het donker wordt en we niet meer naar buiten kunnen kijken, pakken we de laptop erbij en kijken we een aflevering van Orange is the new Black. Was weer erg leuk. De volle trein is inmiddels bijna leeg.

tussen Even over half 10 komen we aan in Perpignan. Het hotel ligt meteen aan de overkant van het station. Echt perfect. De receptie heeft wel een kamer, maar geen tickets voor morgen. We sturen een sms om dat alvast door te geven aan de treinreiswinkel en gaan moe naar bed.

Appartotel Perpignan
Perpignan, Frankrijk

We starten de dag met een kopje koffie en thee op de kamer. Dan op naar het station om de tickets te halen. Hier wordt gezegd dat we het verkeerde reserverings nummer hebben. We moeten een SNCF nummer hebben. Zonder treinkaartjes halen we ontbijt en gaan terug naar het hotel. Om 9.00 uur bellen we weer met treinreiswinkel, maar deze zijn gesloten tot 10.00 uur. Dan maar een mail sturen en rustig proberen te ontbijten.

Kwart voor 10 worden we gebeld door Wanda van de treinreiswinkel. Ze heeft de mail gelezen en gaat ons helpen. We krijgen de reserveringsbevestiging toegestuurd waarmee we naar het loket kunnen en de e-tickets voor Madrid - Cordoba. Vol goede moed gaan we naar het loket om weer zonder plaatsreserveringsbewijs terug te gaan. Zij kunnen / willen het niet printen. Weer contact met de treinreiswinkel. Wat blijkt, ons ticket ligt voor ons klaar in Brussel. Maar ja, daar kunnen we het niet ophalen. Tijd voor een creatieve oplossing. Er wordt een nieuw ticket geboekt, 2de klas want 1ste klas is uitverkocht die we in de machine kunnen printen. Hiermee hebben we een reserve stoelreservering. We weten welke stoelnummers in eerste instantie voor ons gereserveerd zijn. Hier hebben we een Nederlandse mail van. Op die stoelen gaan we zitten en treinreiswinkel stuurt nog een bevestiging in het Engels. Mocht er dan toch nog problemen komen, kunnen we altijd naar de 2de klas stoelen gaan.

Nu alles geregeld is, is het toch nog even rennen naar de trein, maar we hebben het weer gered. We zitten tussen een Engelse groep met Nederlandse reisleiding die met de trein naar Marokko gaan. Toeval bestaat. Anderhalf uur later komen we aan in Barcelona. Helaas kunnen we niet uitstappen. We rijden met zo'n 300 km per uur door naar Madrid, eindbestemming van deze trein. We rijden dwars door een woestijnachtig gebied. Het landschap is heel mooi, droog en ruig. In Madrid hebben we een kwartier overstaptijd. Een beetje zenuwachtig of we het allemaal gaan redden stappen we de trein uit. Eerst een flink stuk langs de trein op het perron gelopen, dan naar boven via loopbanden naar de vertrekhal. Het lijkt wel een vliegveld, want hier moeten we door een bagagecheck. Snel doorlopen naar het perron en daar staat de trein voor ons klaar. Gehaald!

Het landschap om ons heen veranderd. We zien veel olijfbomen verschijnen. Na een gezellig ritje, 2e klas, van ruim anderhalf uur komen we aan in Cordoba. Met bus 3, die al aan komt rijden terwijl we nog naar de juiste halte zoeken, zijn we na een ritje door hele smalle straatjes, een kwartier later bij het hotel. Door de vertraging en andere route 4 uur later dan gepland, maar we zijn weer terug op schema.

Het is een leuk en gezellig ingericht hotel, met een mooie patio en houten luiken voor het raam. Eerst maar eens de stad verkennen. We wandelen door de oude stad naar de Mezquita-cathedral. Het doet ons denken aan de Spaanse versie van la Bûte met de Sacre Coeur in Parijs. De smalle straatjes, de souvenirwinkels, het heuvelachtige en natuurlijk de kathedraal. We dwalen heerlijk door de steegjes en zoeken een enkele geocache.
We eten vlakbij het hotel, op een terrasje. Het is nog erg lekker weer. Niels start met een aardappel salade met de lekkerste olijven. Ik heb een lokale specialiteit, koude romige tomatenpuree met knoflook, ei, ham en brood. Gewoon zalig, om je vingers erbij op te likken. Hoofdgerecht voor Niels was varkensvlees in tomatensaus en ik heb baby inktvis. Ook het dessert was een lokale specialiteit.
Na het eten wandelen we nog even door de gezellige stad voordat we gaan slapen.

Maestro hotel
Cordoba, Spanje

We staan om 8.00 uur bij het ontbijtbuffetje. Zo'n heerlijk genietmomentje, een uur de tijd om gezellig samen te ontbijten. Niels pakt zijn laptop erbij om ervoor te zorgen dat het verslag van de eerste 2 dagen online komt. Ik speel een spelletje op de telefoon. Het belooft een perfecte reisdag te worden. De eerste regendruppels komen naar beneden.

We checken uit en pakken de bus naar het treinstation. We zijn ruimschoots op tijd, dus gaan we op zoek naar de eerste klas lounge. En die is er. We laten ons kaartje zien en de dame bij de ingang wijst ons erop dat we een tweede klas zitplaats hebben. Hé, dat was niet de bedoeling. We hebben toch alles ge-upgraded naar eerste klas... We gaan naar de loketten om het kaartje om te zetten, we betalen €21,10 voor 2 personen. Snel terug naar de lounge, waar we nog net tijd hebben voor een kopje koffie en thee en een glaasje water. Een flesje en blikje verdwijnen in de tas voor onderweg.

We rijden door het kale landschap van Spanje. Veel akkerbouw, olijfboomgaarden, heuvels met af en toe een dorpje. Bij Antequera-Santa Ana wisselt de trein van normaalspoor (1435mm) naar Iberisch breedspoor (1668mm). Niels stapt op het station uit om alles uitgebreid op de foto te kunnen zetten, maar helaas het wisselen van de wielen gebeurt meteen na het station. Hij moet weer instappen en probeert alles vanuit de trein te volgen. We rijden op normaalspoor een gebouw in en komen er op breedspoor uit.

We volgen het spoor, slingerend en dwars door de bergen en een natuurgebied. Terwijl we steeds hoger klimmen zien we de rivier in het dal langzaam opdrogen. Het is een prachtige route. Als we aankomen in Algeciras moeten we van het treinstation naar het havengebouw lopen. Volgens onze beschrijving gewoon 600 meter rechtdoor lopen. Dat moet niet zo moeilijk zijn. Nou, wel als je "van Willigenburg" heet. We lopen een flink stuk rechtdoor tot we bij een bouwput aankomen. Daar houdt de weg op. Achter de bouwput ligt een parkeergarage en daarnaast liggen de ferry's in de zee. Dus geen havengebouw. Dat lag waarschijnlijk waar nu de bouwput is. Rechts verderop zijn grote gebouwen, laten we daar (volledig bepakt) naar toe lopen. Een km verderop eindigt die weg, zonder havengebouw. Dus weer terug. Ik vind een VVV waar ze de weg kunnen wijzen en Niels vindt op dat moment ook de juiste route. We kopen de tickets voor de overtocht, €76,00 voor 2 enkeltjes. Een uur later gaat de bus naar Tarifa. We zoeken een bankje in de schaduw en wachten rustig af tot de bus komt. Het is een half uur rijden van Algeciras naar Tarief. Hier pakken we de ferry. Deze komt namelijk meteen in Tangier stad uit. Alle andere ferry's die vanuit Algeciras gaan, komen uit in Tangier - med, het nieuwe gedeelte wat 50km van de stad afligt.

We gaan in de rij voor de ene douane beambte die opgekomen is voor zijn dienst. We komen de boot op en zien een gigantische rij mensen. Op de boot moeten we een stempel voor in ons paspoort halen. Daar blijkt de rij voor te zijn, dus achteraan aansluiten. Niemand mag de boot af zonder stempel. De douanier moet flink doorwerken wil hij iedereen binnen het half uur van de reis van een stempel voorzien. We hebben het vermoeden dat de high speed pas aangezet wordt wanneer de douanier klaar is. In ons geval waren we aan de overkant en was hij nog aan het stempelen. We hebben bijna de hele tocht in de rij gestaan. Om 17.15 uur zijn we dan eindelijk in Marokko.

Vanuit de haven hebben we een mooi uitzicht op de stad en de medina. Ik heb het vermoeden dat ons hotel te zien is, maar we kunnen het niet plaatsen met het plattegrondje wat we hebben. Er staan 2 militairen en een agent net buiten de haven. We weten niet helemaal hoe we de medina in moeten gaan en vragen het. Vriendelijk wordt er uitgelegd welk gebouw ons hotel is. Het vermoeden was juist. Om er te komen mogen we nog wel wat trappen lopen met onze bagage. Redelijk bezweet staan we bij de receptie. Na even wat chaos kan de receptie onze reservering vinden. Ze hebben zelfs een envelop met de vouchers voor de overnachtingen voor ons. De kamer die we krijgen, ruikt vreselijk naar kampvuur. We nemen snel een koude douche, warm water is er niet. Met brandende ogen gaan we naar de receptie in de hoop dat we een andere kamer kunnen krijgen. De tweede kamer heeft geen airco en het is behoorlijk heet, dus die wordt ook afgekeurd. De derde kamer is perfect, geen rook en een werkende airco.

Tijd om op ontdekking uit te gaan. We lopen de Medina in om erachter te komen dat we vergeten zijn om geld te pinnen. Niet handig als je wat eten en drinken wilt kopen. Wat een amateurs zijn we...
We lopen naar de haven en vinden gelukkig snel een pinautomaat. Terug de medina in komen we een straatverkoper tegen met Marokkaanse pizza. Hij doet goede zaken, want het is dringen voor zijn karretje. Dat willen we ook proeven. We vragen 1 stukje en willen betalen met ons kleinste briefgeld, 100 dirham (€9,08) Dan blijkt dat het 1 dirham kost. Zoveel wisselgeld heeft de verkoper niet, maar we mogen de pizza gratis hebben. Wat een vriendelijkheid! Het smaakt lekker.

We dwalen nog een uurtje door de Medina en komen bij toeval weer redelijk aan het begin uit. Bij een café - restaurant waar bijna alleen maar locals zitten, eten we een tajine met friet en brood voor weinig (DH 135). Dan gaan we terug naar het hotel en nemen daar nog een muntthee op het terras. Uitzicht over de haven maakt alles compleet. Uiteindelijk wordt het toch weer later dan gepland. Om 23.30 uur gaan we slapen.

Hotel Continental
Tangier, Marokko

Maandag 5 oktober 2015

We hebben een klein beetje haast. Het ontbijt begint om 7.30 uur en om 8.00 uur moeten we klaar staan, want dan hebben we een stadswandeling met gids. Dus niet te uitgebreid ontbijten. Om stipt 8.00 uur staan we bij de receptie. Na een kwartier toch maar even vragen of er voor ons gebeld kan worden. De gids komt eraan. Hij heeft wat vertraging. Na nog eens 10 minuten wachten komt de gids aanrijden. Hij verontschuldigd zich en zegt het goed te maken.

We krijgen een grotere stadstour dan normaal, want we mogen mee met de auto. Eigenlijk is dat gewoon omdat hij te laat is, maar hij weet het goed te brengen. Onderweg stopt hij even bij een bakker je voor wat boodschappen. Hij vertelt ons wat over de rijke geschiedenis van Marokko, rijdt langs het werkkantoor van de koning, de grootste moskee van de stad met in dezelfde straat een synagoge en een katholieke kerk, door naar de Kasbah. Hier wordt de auto geparkeerd. Eerst worden de boodschappen afgegeven bij La maison Blanche, een riad (luxe hotel). We wachten even op hem terwijl hij nog wat paracetamol inneemt. Hij is niet helemaal lekker.
We wandelen rustig door de Kasbah. Dit is een oude authentieke woonwijk. Tot 20 jaar geleden waren de huizen niet aangesloten op de riolering en op stromend water. Er waren verschillende fonteinen die voor de centrale watervoorziening zorgden. Die zijn nu niet meer noodzakelijk en vele zijn verdwenen. De hele wijk is inmiddels aangesloten. Verder laat hij bijzondere architectuur en uitzichten zien. Hij wil ons een indruk geven van hoe een Marokkaanse gezin woont en zegt dat we een typisch Marokkaans huis gaan bezoeken. We komen weer uit bij La maison Blanche, de riad. Hij vertelt dat de muren en het plafond handgeschilderd zijn en dat elk Marokkaans huis een soort binnenplaats heeft met fontein. Hier konden de vrouwen verblijven, veilig binnen maar toch met buitenlucht. Dan laat ie ons weer alleen, hij wordt geroepen. Na een minuut of 5 komt ie terug en leidt hij ons naar boven. Er zijn verschillende dakterrassen en het uitzicht is heel mooi. We kijken wat rond en de gids gaat weer even wat anders doen. Als hij terugkomt biedt hij Marokkaanse thee aan. Eigenlijk hebben we het hier in dit hotel wel gezien en willen we doorgaan met de rondwandeling, maar hij dringt redelijk aan. Dus we gaan er maar even bij zitten. Hij gaat weer weg om de thee te regelen en wij wachten af, en wachten af en wachten af en zijn het wachten zat. We gaan naar beneden en spreken hem erover aan. We vinden het echt verschrikkelijk voor hem dat hij ziek is, maar dan had hij beter de tour kunnen afzeggen. Zo blijft er niet veel over van de tour. Hij blijft volhouden dat we meer krijgen dan gewoonlijk, dat hij de tour niet wil afzeggen, gooit nog wat medicatie naar binnen en een paar minuten later gaan we naar buiten.
We gaan naar het museum van de Kasbah. Een leuk klein museum gevestigd in het paleis van de sultan. Prachtige houtbewerkte plafonds. De geschiedenis van Marokko komt weer in een sneltreinvaart voorbij. Van Spaanse, Portugese en Engelse bezetting en nu sinds 1956 weer een koning. Ook in de tuinen nemen we een kijkje. Hierna gaan we door naar de Medina. De Medina is het handelsgedeelte van de oude stad, waar de Kasbah het woongedeelte is.

Eerst komen we bij Grande Socco, een groot en levendig plein. Dit is het centrale gedeelte, waar iedereen zich verzamelt. Daarna lopen we door de steegjes met allerlei winkeltjes en komen we uit bij de Petit Socco, waar we gisteren hebben gegeten. We gaan nog naar de olijven, groente, fruit, vlees en vismarkt. Het is een en al kleur en geur. Gisteravond waren we hier geweest en zagen we hoe "goed" er bij het vlees was schoongemaakt. Na de voedselmarkt gaan we naar het hotel waar we afscheid nemen van de gids.

Het is half twaalf, om 12.50 uur gaat onze trein naar Fes. We nemen heel erg snel een heel koude douche. Warm water is alleen o- beopaalde tijden beschikbaar, en nu niet. We maken nog wat laatste foto's van het vergane glorie hotel waar we zitten en vragen bij de receptie om een taxi naar het treinstation. In een antieke Mercedes worden we naar de trein gebracht. We zijn op tijd, kopen een broodje en wachten in een kantine-achtige ruimte. Er is helemaal niets te doen. Geen kleine winkeltjes, niets.
Volgens onze beschrijving rijden de trein in Marokko over het algemeen stipt op tijd. Nou, vandaag niet. van Willigenburg style. We vertrekken pas om 14.05 uur. We zitten het grootste gedeelte van de reis in een coupé met een aardig koppel met een klein, maar rustig meisje. We kijken veel naar buiten, zien veel armoede en vervuiling. Veel landbouw, schapen, koeien, waterputten en snelheidscontroles. We lezen wat, schrijven het verslag en zetten de foto's op de laptop. Op de stations kunnen we af en toe uitstappen, omdat er op andere treinen gewacht moet worden. De vertraging loopt eigenlijk alleen maar verder op. De officiële aankomsttijd zou 17.15 uur zijn.
Uiteindelijk zijn we om 19.15 uur op het station van Fes. Bij de telecomwinkel kopen we bel en internet tegoed. Het is nog even lastig om een taxi te vinden, de meeste willen ons niet meehebben, maar ook dat lukt na een kwartiertje. Het hotel ziet er mooi uit, met veel mozaïek en heeft een zwembad. Niels belt eerst zijn moeder. We krijgen een glas Marokkaanse thee aangeboden en gaan hierdoor pas rond half 9 de deur uit voor het diner. De instructies die we hebben gekregen van het hotel, kloppen voor geen meter. Of in ieder geval, we hebben het idee dat we precies zo lopen als gezegd, maar komen echt nergens uit. We lopen door en door en door en door.

Het kost wat moeite, maar we vinden een drukke straat met winkeltjes, alleen de restaurants blijven weg. Om ons heen bieden mensen wel aan om ons naar een restaurant te brengen maar daar hebben we geen zin in. Je weet dan echt niet waar je terecht komt. De ervaring in Cuba maakt ons voorzichtig. Uiteindelijk volgen we een bordje voor een Thais restaurant waar we taaie kip eten. De terugweg was een uitdaging, maar met behulp van Google maps en een aardige winkelier hebben we het hotel na een uur zoeken gevonden. We puffen nog even uit bij het zwembad met steenkoud water. Niels gaat ook echt te water, Inge komt niet verder dan de beentjes in het water. We gaan uiteindelijk om 1.00 uur slapen. Morgen een rustig dagje.

Palais de Hôte
Fes, Marokko

We staan om 8.30 uur op en nemen lekker de tijd voor het ontbijt. In de centrale patio die indrukwekkend ingericht is, met veel mozaïek, kleur, pracht en praal, staat 1 tafel voor 2 personen gedekt voor ons ontbijt. Volgens mij zijn we de enige gasten. Om 10.15 uur verlaten we het hotel. We lopen buitenom naar de blauwe Poort, een grote toegangspoort naar het levendige gedeelte van de medina. Zowaar kunnen we het vinden en belanden we daar waar we gisteravond hadden moeten zijn. Maar wel via onze eigen route.

We beginnen met een geocache die te vinden is door foto's te volgen. Eigenlijk gaat het heel goed. We lopen langs de kleine winkeltjes en door de smalle straatjes. We vinden de geocache bij een guesthouse. Hierin staan de gegevens voor een volgende cache. Het is ruim 700 meter hemelsbreed, buiten de medina. We gokken dat het op een mooi lunchplekje ligt, dus verzamelen een stokbrood, druiven, olijven en wat te drinken om te gaan picknicken. We klimmen een berg op, naar wat ruïnes met een prachtig uitzicht over de medina. Dit is de locatie van de bonuscache. De locatie is goed, de cache is weg. Maar we hebben een mooi lunchplekje gevonden. We zoeken de schaduw op en genieten.

Na de lunch lopen we weer naar beneden. We pakken een andere ingang de medina in. Hier staat een grote plattegrond van de medina en we zien dat er speciale gekleurde routes op aangegeven staan. Maar dat is handig. Waarom staat dat niet in onze reisgids of info van het internet... Ons hotel ligt vlakbij de groene route. Die borden hebben we gisteren veel gezien, maar geen aandacht gegeven. Als we dit gisteravond hadden geweten, dan hadden we een stuk minder hoeven te dwalen. Maar ja, dat is achteraf geklets.

We kunnen vanaf hier de blauwe route lopen. Het is een simpele route en brengt ons langs allerlei winkeltjes en bedrijvigheid naar de leerlooierijen. We hadden gelezen dat deze verplaatst waren naar buiten de medina, maar zoals we het nu zien, wordt de boel gerestaureerd. We gaan een shop binnen waar staat dat je gratis mag uitkijken over de verfbaden. Boven op het terras valt het vies tegen, er lagen 6 huiden te drogen, 2 baden waren in gebruik en de rest was een grote bouwput. We gaan weer terug en er wordt verwacht dat je wat koopt. We kunnen niets vinden wat we leuk vinden, dus bedanken we en willen verder. Zo makkelijk komen we alleen niet weg. Misschien is er in een andere shop nog wat, of nog een volgende. Als ook daar niets is en we weggaan, wordt er toch om geld gevraagd. Op ons argument dat er duidelijk een bordje hangt met "gratis uitzicht over de leerlooierijen" wordt nog even tegen gesputterd met "wel het terras, maar niet het maken van foto's". Dit negeren we maar en lopen de route verder.

We switchen naar de rode en bruine route. Beide hebben ze de Blauwe Poort als eindbestemming. We halen wat fruit, brood en water voor morgen en lopen door naar het hotel. Even anderhalf uur opfrissen en rust voor we weer teruglopen naar het gebied bij de poort met de vele restaurantjes. We eten Marokkaanse soep, couscous met spiezen, een compleet ander soort tangerine dan van de week en kleffe honingkoekjes. Bij een toeristen restaurant. Marokanen zien we niet op het terras. De 180 DH die we moeten betalen is het niet waard. Een klein stukje verder gaan we voor het echte dessert, een ijscoupe met fruit en een bananen smoothie. Terug op de kamer nog wat schrijven en de laatste dingetjes voor morgen voorbereiden. Vroeg slapen, 23.00 uur, we zijn uitgeteld na zo'n lange dag heuvels lopen door de stad. Maar het was heerlijk.

Palais de Hôtes
Fes, Marokko

Pfff, wat is het vroeg. Om 6.30 uur gaat de wekker, 7.00 uur aan het ontbijt en om 7.55 uur staan we buiten naar taxi's te fluiten. Gelukkig fluit er iemand van het hotel mee, maar het is Niels die de lege taxi spot en hem aanhoudt. Dit ritje kost ons 20 dirham ipv 70 op de heenweg. Het grote verschil tussen een officiële meter taxi en een niet officiële taxi...

De trein staat al klaar en vertrekt om 8.40 uur, precies op tijd. So far, so good. Het lijkt wel een stoptrein. Zeker op het eerste stuk stoppen we regelmatig. We zitten weer in een eerste klas coupé voor 6 personen. Wij hebben de raamplaatsen. De coupé is snel vol en blijft de hele reis redelijk gevuld met mensen. Het is een lange tocht vandaag, zeven en een half uur. Er komt divers landschap voorbij. Steden, dorpen en gehuchten, landbouw, akkerbouw, koeien, schapen en geiten, woestijn en oases. Maar het mooiste vonden we toch de rood met geel gekleurde bergen die ons aan Arizona deden denken.

Precies op tijd, om 16.10 uur arriveren we in Marrakesh. We lopen naar de weg aan de voorkant van het station en worden door taxichauffeurs aangesproken. Aangezien ze zonder auto klanten aan het werven zijn, gaan we ervanuit dat het snorders zijn en vaak teveel voor een ritje zullen vragen (zoals eerder). Dit keer heb ik een metertaxi aangehouden. Hij belt met de riad voor routebeschrijving en laat ons 10 minuten later bij een poort uitstappen. Verder kan hij niet komen met de auto. Hij geeft nog wat instructies, wil 2x het normale bedrag hebben, maar daar trappen we niet in. Niels geeft 20 Dirham en legt uit dat dat al teveel is. De chauffeur schiet in de lach, geeft een high five en we nemen vrolijk afscheid.

Google maps wordt opgestart en we vinden de riad. We bellen aan, wachten, bellen nog eens, maar de deur gaat niet open. Dan maar het telefoonnummer weer bellen. En ja hoor, twee tellen later gaat de deur open. We worden naar een klein donker en benauwd hok geleid, geen licht, geen raam en geen airco. Dit is echt niet te doen. De tweede kamer is van hetzelfde; iets minder donker, nog steeds benauwd en geen airco. Blijkbaar is er maar 1 kamer met airco en hier liggen sieraden die de eigenaar zelf maakt voor verkoop. We krijgen thee en die kamer wordt voor ons in orde gemaakt. De kamer is nog steeds erg klein, maar er is tenminste licht en lucht.

Tijd om op pad te gaan. Marrakesh is een stuk drukker en een stuk meer toeristisch dan Tangier of Fes. We lopen op een brede hoofdweg, maar hebben al tig keer gecontroleerd of de portemonnee nog niet gerold is. Het was in Fes ook wennen, dat zal hier ook zo zijn. Na een paar minuten lopen komen we aan op het grote plein. Wat een chaos daar. We wandelen wat rond, gaan de soeks in en kopen een riem voor Niels. Terug over het plein vinden we een restaurantje aan een zijstraat van het plein. We nemen allebei een tanjine, Niels met pruimen, ik met ei. Het smaakt Inge prima. Die van Niels valt wat tegen. Na het eten wandelen we nog over het plein. De diversiteit maakt het wel een gezellig plein. Mensen zijn muziek aan het maken op verschillende plekken. Er wordt henna gezet, mensen lopen met apen en slangen rond en er worden veel gokspelletjes gedaan. Niet ons ding, maar wel grappig om te zien.
Om 21.10 uur zijn we terug in de riad. Net op tijd voor de jacuzzi, even lekker ontspannen op het dakterras. We zetten de foto's nog op de computer en schrijven het verslag voor we gaan slapen.

Riad Dar Khmissa
Marakesh, Marokko

Ik wordt wakker van de fluitende vogeltjes. Niets lijkt erop dat we middenin een grote stad zitten. Het ontbijt is op het dakterras. Lekkere pannenkoekjes en zelfgemaakte jam en honing.
Onze eerste stop vandaag is bij de barbershop. Niels wordt geknipt en geschoren. Geen luxe scheerbeurt met toeters, bellen en hete doeken, maar gewoon een praktische scheerbeurt. Hierna wandelen we door de medina. De route van vandaag wordt bepaald door de ligging van de 3 geocaches in de medina. Eerst naar een schoenmaker, daarna naar een kruidenwinkel waar we lekker ruikende Marokkaanse kruiden kopen en tot slot naar een stoffenwinkel. De stoffenwinkel heeft een buitenkraan. Iedereen mag hier water tappen. Een wateraansluiting in de medina kost ongeveer 400 euro. Niet iedereen heeft dat geld, en dus heeft niet ieder huis stromend water. Er zijn verschillende waterpunten te vinden in de medina. De vader van de winkeleigenaar heeft voor algemeen gebruik een waterpunt aan de buitenkant van zijn huis laten maken.

We verlaten de medina en gaan net buiten de poorten lunchen op een typisch Marokkaans terras. We laten ons weer de weg wijzen door de geocaches. Het wordt een flinke wandeling door de verschillende delen van de stad. Via een luxe winkelstraat komen we uit bij een woonwijk om vervolgens bij een openbaar olijvenboomgaard/park uit te komen. We uffen uit aan de rand van het water bekken, en lopen dan terug naar de stad.

Net binnen in de medina, aan de stadsmuur, gaan we een hapje eten. Er zitten alleen maar Marokkanen op het terras. Een kaart is er niet, de kokkin heeft tajine of crepe. We lusten het allebei wel. Ik krijg een tajine met boontjes, rundvlees aardappelen en courgette. Niels heeft een pittige met wortel, peper, rundvlees en aardappelen. 2x Marokkaanse muntthee erbij en we zijn helemaal gelukkig. En waar we gisteren tegen de 200 DH kwijt waren, kost alles bij elkaar vanavond 70. Tsja. We zitte nu níet in het toeristengebied...

Terug in het hotel bekijken we de route die we hebben gelopen. Met bijna 20 kilometer in de benen hebben we echt wel even een rustig momentje in de jacuzzi verdient.

We staan om 8.15 uur op en genieten van een heerlijk ontbijtje. Vandaag gaan we de auto ophalen. De taxi's vragen de hoofdprijs voor het kleine stukje naar Hertz, maar met wat afdingen lukt het ons om een taxiritje te krijgen.

Bij Hertz aangekomen blijken de openingstijden indicatief te zijn, net zoals het bordje open op de deur. Alles is potdicht. Er hangt een briefje met telefoonnummer, maar daar staat een bandje in het Marokkaans op. Inspreken kan niet. Op de sms wordt niet gereageerd. We hebben 11.30 uur als indicatie gegeven om de auto op te halen. Dat wordt dus een uur wachten en hopen dat er op dat tijdstip wel iemand komt. Om 11.15 uur komt er iemand aan, een half uur later zijn we klaar met alle formaliteiten, krijgen we thee aangeboden en is het wachten tot de auto arriveert. Om 12.15 uur is de auto er eindelijk. Een Dacia Duster met ruim 60.000km op de teller en rondom beschadigd. Voordeel, als we een kras maken valt het niet op.

We verlaten de drukke stad. In het volgende stadje halen we lunch en al snel zijn we aan de voet van het Atlas gebergte. De stijgt en stijgt. Het uitzicht is mooi. We rijden langs een bijna droge rivier. Het ene moment naast ons en het volgende moment onder ons. Aangekomen in Imlil blijkt het dorp een stuk toeristischer dan verwacht. Bij de opgegeven coördinaten is onze overnachting plaats niet te vinden. Het blijkt de parkeerplaats te zijn. Er moet nog een stuk verder gelopen worden. Dat valt wat tegen. We wisten dat het wat afgelegen lag, maar dat was voor ons geen probleem, we hebben een auto. Het is nou niet echt een stukje wat je voor je plezier gaat lopen in het donker, wat inhoudt dat we 's avonds vast zitten voor het eten. Dat zal bij de B&B moeten.

We parkeren de auto, lopen met de eigenaar naar de B&B en krijgen eerst een kopje thee. Er wordt meteen gevraagd of we couscous of tajine willen. Het wordt tajine. Geen idee hoeveel we voor het diner moeten betalen. Na de thee gaan we terug naar de auto met de eigenaar en zijn zoon om de bagage op te halen. Zij lopen met de rugzak en koffer snel voor ons uit. Ook met het smalle stukje de rivier over hebben ze geen probleem. Het huis is een traditioneel Marokkaans huis, met gekleurde banken en kleden en veel verschillende kamers. De voorzieningen zijn sober, gedeelde badkamers waarvan de douche niet meer dan een losse douchekop is. Echt schoon is het niet te noemen. Om het wc papier moeten we vragen, handdoeken zijn er niet. Haar wassen sla ik wel een dagje over. We gaan naar het dakterras en brengen de tijd al lezend en achter de laptop door. De tajine stelt niet veel voor. Het is erg flauw. We zijn er wel uit dat 1 nacht hier voldoende is. Na het eten zoeken we met brak internet een hotel voor morgen. We kiezen een mooi, luxe hotel. Dat hebben we verdiend. 's Avonds kijken we nog naar een aflevering van Orange is the new Black. Om 0.30 uur gaan we slapen.

Gîtes Atlas Mazik via airb&b
Imlil, Marokko
26 euro voor twee nachten
74,9km gereden

Tijdens het ontbijt raken we in gesprek met een Britse vrouw. Zij heeft voor 5 nachten gereserveerd, maar heeft afgelopen nacht op een bank in de gezamenlijke ruimte geslapen. Ze was 's avonds gearriveerd op het vliegveld van Marrakech en met de taxi om 1.00 uur gearriveerd. Haar kamer was aan iemand anders gegeven. Zij werd in eerste instantie ergens in de kelder gestald. Het kan dus altijd erger.

Ibrahim vraagt hoelaat we willen uitchecken. Hij verwacht blijkbaar al dat we maar 1 nacht blijven ipv 2. We moeten nog 150 dirham bijbetalen, 60 pp voor het eten en 15 pp voor het water. Dan loopt hij met z'n zoon weer naar de auto terwijl ze onze bagage sjouwen. Bij de auto wordt gevraagd of de zoon mee kan rijden tot Ansi, 17km verderop. Natuurlijk mag dat. Dus met iemand op de achterbank op pad.

We rijden een stuk van dezelfde mooie weg als gisteren, met de prachtige rivier in de vallei. We stoppen in een stadje waar we nog wat rondlopen. Daarna gaan we lunchen op een mooi plekje langs de weg. We hebben uitzicht op de rivier. Na wat turen komen we erachter dat het stikt van de schildpadden aan de rand van de rivier.
Als we weer verder willen, start de auto niet meer. Niels duwt hem naar voren en de motorkap wordt opengezet. En na een minuutje start ie weer. Pff, wat een geluk. We gaan verder het Atlas gebergte in. De weg wordt bochtiger en steiler en dan gaat er een waarschuwing lampje aan en een tweede waar heel duidelijk "stop" opstaat. We kunnen op een plekje in de schaduw de auto parkeren, klep open en bellen met Hertz. Terwijl Niels in z'n beste Frans aan de telefoon uitlegt wat er aan de hand is en waar we zijn, zorg ik voor het gevarendriehoek. Al snel stopt er een auto met 2 behulpzame mensen die ook even kijken en komen tot dezelfde conclusie als Niels. Iets met de dieseltoevoer, waarschijnlijk het filter. Hertz vind een stoplampje niet zo belangrijk. Zolang je kan rijden, gewoon doorrijden.

Het worden een lange rit naar ons volgende hotel. We moeten nog 140km. Onderweg hadden we een paar stops voor geocachen gepland. Die gaan niet allemaal door. We stoppen bij een paar dichtbij de weg. Niels gaat kijken en ik blijf bij de auto met draaiende motor. Die durven we niet meer uit te zetten.

Om 18.30 uur komen we samen met 2 bussen het hotel in. We krijgen onze kamer sleutel, lopen ernaartoe en doen de deur open. Er staat een tas en op het bed ligt een half naakte man te roken. Dit lijkt niet helemaal de bedoeling. We krijgen een andere kamer, maar deze heeft geen wifi.. Dus weer terug. De volgende lijkt te voldoen. We leggen de spullen neer en gaan naar stad. Ook hier is een gezellig plein en een medina. Zaterdagavond is de kinderavond. Alle losse stalletjes zijn gericht op kinderen, iedereen loopt met kinderen en kinderwagens rond en op het plein kunnen kinderen in kleine elektrische auto's rondrijden.

De restaurants hebben allemaal zo'n beetje hetzelfde menu met dezelfde prijs, dus we ploffen neer zodra we het rondlopen zat zijn. Niels heeft een kalfskotelet en ik neem een pizza. De baas gaat na bestellen even weg, waarschijnlijk boodschappen doen. Weer later wordt er door een koerier een pizza bezorgd, die is voor mij. Het wordt nog wel netjes op een bord neergelegd. Wel handig; alle restaurants verkopen pizza. Waarschijnlijk allemaal van dezelfde pizza bakker.

Na het eten wandelen we rustig terug naar het hotel. Daar zitten we nog even op de kamer waar het in plaats van koeler alleen maar warmer wordt. De airco werkt niet. Terug naar de receptie en we krijgen kamer nummer 4. Die is heerlijk fris, we kunnen eindelijk slapen. Het is 1:00 uur.

Kenzi hotel
Ouarzazate, Marokko
51 euro via Hotels.com
245,9Km gereden

We beginnen de dag met bellen naar Hertz. In de kamer, bij het ontbijt, na het ontbijt en bij het uitchecken. Geen gehoor. De receptie probeert het nog voor ons, maar heeft ook geen geluk. We hebben een kamer gereserveerd in een ander hotel, maar wel in deze plaats. Eerst maar naar het Hertz kantoor in de stad. Deze is geopend tot 12.00 uur zegt het briefje op de gesloten deur. En een telefoonnummer dat we kunnen bellen. Geen gehoor. Op naar het vliegveld. Die is de hele dag geopend. Helaas, hier ook niemand.

We lopen chagrijnig terug naar de auto en deze start niet meer. We zitten vast. De bewaking van het vliegveld helpt ons mee en eindelijk wordt er ergens door iemand met iemand contact gelegd. Een kwartiertje later komt er een luxe Citroën aanrijden. De meneer is namens Hertz gestuurd. Hij hoort het verhaal aan, start de auto en de motor werkt weer. Nog steeds een rood lampje met stop, maar het rijdt. Hij rijdt een rondje en constateert dat het lampje blijft branden. Er wordt weer gebeld en even later is er een monteur. Deze kan de auto niet maken en de volgende persoon wordt gebeld. Dit keer komt er iemand met een kleinere, niet 4x4 Dacia huurauto aanrijden. De oplossing is dat we deze auto nu nemen, vandaag hiermee rijden en morgen hiermee naar Tinghir. In Tinghir wordt dan de auto weer omgewisseld voor een 4x4. Het is de enige oplossing, beetje balen want voor de mooiste weg naar Tinghir heb je een 4x4 nodig. We moeten de auto aftanken, rijden achter de andere huurauto aan en bij het benzinestation wordt de bagage omgezet. Dan komt er weet een telefoontje. We moeten de kapotte auto houden en die wordt vandaag omgeruild voor een andere 4x4. De gegevens van het hotel worden doorgegeven, bagage gaat weer terug en wij gaan naar ons hotel. Met rood lampje in de auto.

Bij het hotel zijn we om 13.00 uur. We kunnen gelukkig al inchecken. Het blijkt dat we de enige gasten zijn. Het hotel ziet er erg leuk uit en is schoon. We krijgen een suite,een mooie kamer met aparte zitkamer. Eerst maar even uitpuffen en een kopje thee drinken. Als we wat bijgekomen zijn, gaan we de stad in. De auto start weer, dus we kunnen er komen. Terug zien we wel. Desnoods nemen we een taxi op kosten van Hertz.

De stad is uitgestorven. Bij een sapwinkel nemen een allebei een heerlijke smoothie van gemixt fruit. De broodjes worden voor ons bij een ander restaurantje gehaald. Het smaakt heerlijk. We besluiten dat dit ook vakantie is. We maken in ieder geval dingen mee die we normaal niet meemaken. We lopen nog een rondje door de stad, maar met alle dichte winkels is er niet veel aan.

Op een half uurtje rijden ligt een geocache, redelijk aan de kant van de weg. Gisteren zijn we er voorbij gereden, maar ivm de auto niet voor gestopt. Nu hebben we besloten ernaar toe te gaan. Onderweg stoppen we nog even voor een brandje. De cache wordt gevonden bij de overblijfselen van een huis. Inmiddels is het 17.00 uur geweest, dus bellen we maar eens hoe het staat met de andere auto. Over een half uur is de auto in de stad. Mooi, dan gaan wij ook naar de stad.

Er staat een andere Dacia Duster op ons te wachten, met net zoveel kilometers op de teller en bijna net zoveel schade, maar geen brandende lampjes met stop erop. We gaan door naar de volgende geocache, 10km uit de stad bij een rivier. We komen uit op een schitterend plekje met bergen, een riviertje, palmbomen en rotsen. De geocache ligt er niet meer, maar dat maakt de omgeving niet minder mooi.

We eten wat simpels in de stad en rijden daarna door naar ons hotel net buiten de stad. We zijn blij met dit nieuwe hotel. Het is een en al rust. Op het dakterras kijken we naar de miljoenen sterren voor we gaan slapen.

Kasbah Zitoune
Ouarzazate, Marokko
520 dirham via Hotels.com
39,3km gereden met de eerste auto (totaal 326km) en 47,4km gereden met de tweede auto

We ontbijten in de gezellige patio. Met de andere auto en dit mooie en rustgevend hotel, komen we helemaal bij. Na het ontbijt wandelen we samen met de eigenaresse door de tuin van de Kashbah. Ze heeft een tuin vol mooie en lekkere planten. Er staan veel olijfbomen, amandelstruiken, appelbomen. We snoepen wat dadels uit de dadelpalm, krijgen een citroen van de citroenstruik en een takje mint, wat in elke Marokkaanse tuin te vinden is. Van de vijgen uit eigen tuin hebben we de zelfgemaakte jam bij het ontbijt gegeten.

Na de wandeling lezen we nog wat op de kamer en pakken we op ons gemak de spulletjes in. Onze volgende bestemming ligt op zo'n 100km,maar we willen met een omweg ernaartoe, dwars door het Atlas gebergte. De route is schitterend. Het landschap en de uitzichten zijn adembenemend. We stoppen regelmatig om even te genieten en om foto's te maken. Rond lunchtijd komen we in een gehucht met een paar kleine eet-tentjes. Het stelt niet veel voor, een kaart is er niet, maar er kan een Berber-omelet gemaakt worden voor ons. Tomaat, ei, ui en olijven in de tajine met brood. Heerlijk.

Na de lunch hebben we nog een flink stuk te gaan. Een rijden over de bergen en door de mooie vallei. Het landschap is ruig, met rond de bijna droge rivier af en toe een pluk palmbomen en groen. Om 18.30 uur komen we aan bij ons hotel. Omdat we voor 2 nachten hebben gereserveerd krijgen we een upgrade naar de suite. De kamer is echt fantastisch, een mooi bed, een zitkamer en een half open badkamer met jacuzzi. We krijgen een rondleiding door het hotel. Het is een Riad, een traditioneel huis, heeft 5 kamers, een zwembad, sauna, Hammam, jacuzzi en diverse relaxruimtes. In een woord Wauw!

We verkennen eerst het dorp, wat eigenlijk helemaal niets voorstelt. Terug in de Riad eten we een broodje en gaan door naar de Hammam en jacuzzi om daarna een duik te nemen in het ietwat koude water van het zwembad. We sluiten de avond af met een lekker bad in de jacuzzi van de kamer.

Riad Timadrouine
Tingher, Marokko
65 euro via hotels.com
328,5km gereden

We ontbijten rustig in de eetkamer met een open haard (uit) en pianomuziek van een cd'tje op de achtergrond. We vertrekken om 10.00 uur naar de Todgha kloof. Onderweg halen we een broodje en een pannenkoek/roti voor de lunch. Het is een half uurtje rijden naar de kloof. De kloof is alleen met droog weer begaanbaar. Het is een mooie hoge en smalle kloof, met precies genoeg ruimte voor een nu klein stroompje, een smalle weg die dus bij hoog water compleet overstroomd en wat stalletjes met souvenirs. Na de kloof parkeren we de auto en gaan we wandelen. We beginnen op een hoogte van 1445 meter. Je kan de berg op, rondom en via de kloof weer terug. Dat is een klim naar ruim 1800 meter en ongeveer 12 kilometer. Dat is ons iets te veel, we kijken gewoon hoever we komen.

Eerst moeten we een trap op, maar dan kunnen we even klimmen en klauteren op de rotsen. Leuk! Na een tijdje gaan we lunchen. Hierna zoeken we het pad en beginnen we aan de wandeling/klim. We stijgen 200 meter in bijna 2 kilometer in ruim 30 graden. Het uitzicht is schitterend. We lopen relaxed en op ons gemak en nemen regelmatig een pauze, elke keer een volgende rots als doel. Na een uur vinden we het mooi en lopen we terug.

Het volgende stuk van de kloof rijden we met de auto doorheen. De rivier naast ons geeft een mooi uitzicht. In de rotsen zien we hotels, pensions, berghutjes en bewoonde grotten. Op een gegeven moment staan er een paar mensen een soort tuktuk in de achterbak van een auto te duwen. Het lukt niet erg en er wordt om hulp gevraagd. We stoppen en Niels gaat meehelpen. Vele handen maken licht werk, want als er nog iemand stopt, lukt het om het defecte voertuig in te laden.

Aan het eind van de kloof is een dorpje, hier keren we om en rijden het mooie stuk terug. Het is nog te vroeg om te gaan eten als we door Tinghir rijden. We kijken op de tomtom en zien nog een geocache liggen. Het is wel een stukje rijden, maar ach, dan hebben we wat te doen. We rijden ons hotel voorbij en komen in de regio die bekend staat als rozenvallei. We zien geen roos, denk dat het niet de juiste tijd is. We komen uit op een leeg en kaal stuk land, met veel kleine heuvels. In de verte zien we de contouren van het Atlas gebergte. Door laag hangende wolken lijkt het net of er eeuwige sneeuw ligt. Voor de cache mogen we een klein stukje offroad rijden, heuvel op. En op tijd remmen, wat het is een smal heuveltje.

We eten ergens in een stad langs de kant van de doorgaande weg bij een hotel-restaurant. Het stelde eigenlijk niet veel voor. We zijn om 21.00 uur weer bij het hotel. Met heel brak wifi zijn we ruim een uur bezig geweest om een kamer voor morgen te reserveren. Zonder resultaat, morgenochtend maar verder kijken. Nu zijn we moe en willen we slapen.

Riad Timodrouine
Tinghir, Marokko
65 euro via hotels
315,8km gereden

Niels heeft gisteren iets verkeerd gegeten en is niet helemaal lekker. Dat wordt een ontbijtje met droog brood voor hem. Het internet werkt nog steeds niet optimaal. We komen niet verder dan de eerste pagina van hotels.com en boeken lukt niet. We besluiten om het hotel dan maar rechtstreeks te bellen. Na wat gegiechel bij het spellen van onze achternaam hebben we een kamer voor vanavond geregeld.

Eerst gaan we naar een geocache die ook weer off-road ligt. Dit keer bij het ruïne dorpje Emedir, bovenop een berg. Het was even zoeken naar de juiste ingang naar de off-road weg, maar toen die eenmaal gevonden was kon Niels het zware werk doen. De weg gaat flink omhoog, en heeft grote stenen en diepe watergroeven. De afgrond is vlak naast de auto. Het gebied bestaat uit basalt stenen en is erg ruig. Boven bij de ruïnes gaan we te voet verder. Niet alleen de ruïnes zijn leuk om te zien, het uitzicht is echt schitterend. We vinden de cache en genieten nog even voor we aan de afdaling beginnen.

We hebben weer een mooie rit voor de boeg. Het is een stukje rijden naar ons volgende hotel. Het landschap veranderd van ruige bergen, naar oases met palmbomen, naar dorpjes en bergen. De huizen lijken hier bijna allemaal nog in aanbouw en eigenlijk is dat ook zo. Men begint met het afbakenen van een stuk land. Als er dan weer wat geleerd is wordt er een kamer op gebouwd, dan wordt er weer wat gespaard waardoor er weer aangebouwd kan worden. Zo blijven ze bezig en ziet alles eruit alsof het nog in aanbouw is. Men woont er wel gewoon.

Na verloop van tijd worden we door een geocache en door borden langs de kant van de weg gewezen op een toeristische attractie. Hier zijn irrigatie kanalen. Maar we zien alleen maar een vlakte met heel veel kleine heuveltjes. Het blijkt dat in de 11e eeuw de lokalen hier water transporteerden. Niet op de gebruikelijke wijze, maar zeer ingenieus. Ze hebben een gat gegraven naast de bergen. Dat gat is 55 meter diep. Daar zit water. En toen ze dat eenmaal te pakken hadden, zijn ze via tunnels steeds verder naar het dorp gaan graven. Bij het dorp liggen de tunnels nog maar 5 meter diep. De stelling van Pythagoras, maar dan in het kwadraat. Ofzo. Maar omdat ze natuurlijk wel hun graaf afval kwijt moesten, werd om de 10 meter een gat naar boven gegraven. Aangezien het water nogal hard stroomde moest er ook aan gedacht worden dat het niet handig is om alleen maar rechtuit te gaan, er moest dus ook om de kilometer een (versterkte) bocht gemaakt worden om de snelheid uit het water te halen. De gaten hebben als bonus dat het temperatuur verschil overdag tussen het stromende water en de woestijn erboven op kan lopen tot 60 graden celsius. Waardoor condensatie ontstaat, die ook weer in de tunnels terecht komt. De hele constructie is 45km lang. En ieder volk heeft zijn eigen systeem gegraven. Er liggen grofweg 8 tunnels van 45 kilometer lengte naast elkaar... Aldus de gids die ons ook nog een stukje meenam in de tunnels.

We zijn om een uurtje of 4 bij het hotel aan de zandduinen Erg Chebbi, een uitloper of verdwaald stuk Sahara woestijn. Na het inchecken gaan we nog even kijken wat er in de buurt is. Grote traditionele hotels liggen langs de woestijnweg. Het dorp is voor zover we het kunnen zien, erg klein. We rijden wat over de onverharde wegen en parkeren de auto bij de zandduin. Hiervandaan gaan we lopend verder, de rode duinen op. We zoeken een mooi plekje uit om naar de zonsondergang te kijken.

Op de terugweg naar het hotel gaan we nog langs een geocache. Deze ligt in de muur van een ander hotel. Eerst vinden we een aansteker, is dat de cache? Nee, hij doet het gewoon. Dan ligt er in een ander gat een spuit. Hmm, niet echt wat we willen vinden. We lopen weg en meteen komt er iemand aan die vraagt of we het hebben gevonden. Eh, wat zeg je. De geocache? Hij ligt er hoor. Oké, het blijkt een medewerker van het hotel te zijn. Hij pakt de cache voor ons. Een paar vakken naast waar wij zochten. We loggen en gaan weer verder.

We eten in het hotel, soep, wat tapas, kip met citroen in de tajine en een cakeje na. Na het eten komt de laptop op tafel. We hebben een hoop foto's uit te zoeken van de afgelopen dagen. Voor we gaan slapen boeken we nog een gids voor morgen om de zandduinen in te gaan.

Riad Mohayut
Erg Chebbi, Merzouga, Marokko
1415 dirham voor 2 nachten, suite inclusief ontbijt en diner
244km gereden

We zijn om 10.30 uur helemaal klaar voor onze tocht door de woestijn met de huur 4x4 en gids. Het is een paar minuten rijden en dan gaan we het zand in. Eerst een paar korte rechte stukjes, dan een heel klein heuveltje om vervolgens een grotere heuvel te pakken.
En toen stonden we stil. Vast. Schuin op een zandberg. Geen beweging meer in te krijgen. Onze gids begint te graven achter de wielen, Niels mag proberen achteruit te rijden. Vast. De hulptroepen worden gehaald. Met een paar jongens met schep wordt er verder geprobeerd, maar geen resultaat. Er wordt gebeld en hulptroepen zijn nog steeds onderweg. Ondertussen komen er steeds meer kinderen bij. Allemaal helpen ze mee om de auto los te krijgen. Na zo'n half uur komt er een man aanlopen, netjes in moderne kleding, gladjakker eerste klas. Zo eentje waar meteen je nekharen van overeind gaan staan. Hij bekijkt de boel en begint ook mee te helpen. Aanwijzingen worden heen en weer gegeven. Wij voelen ons compleet machteloos, want er wordt druk gewerkt door de jongens en mannen, maar er lijkt geen beweging in te komen.

Dan komt de gladde man op ons af. Hij kan de auto eruit krijgen, maar hoeveel gaan we hem daarvoor betalen? Daar sta je dan, je huurauto vast in het zand, bovenop een heuvel, 20 jongens en mannen eromheen en dan moet je geld neerleggen... We wuiven het wat af en vragen hulp aan de gids. Die weet het ook niet zo goed. Dus wij vragen hoeveel? Hij wil er 1000 dirham voor hebben, bijna 100 euro! Die man is gek en dat zeggen we dan ook. Uiteindelijk helpt hij ons voor 300 dirham. De auto raakt los, de gladjakker rijdt ermee weg, de duinen door. Maakt een showritje en zet de auto weer bovenop een heuvel weg en stapt uit. Lekker dan, daar komen we niet makkelijk vanaf. Dat zal waarschijnlijk achteruit moeten. We lopen er naartoe en vragen of hij de auto met ons het gebied uit wil rijden. Gelukkig doet ie dat, maar blij zijn we niet.

Al met al zijn we anderhalf uur bezig geweest. Terug op de weg hebben we eigenlijk geen zin meer om nog wat anders te doen. Onze gids stelt voor om een andere toer te doen. Wij willen eigenlijk naar het hotel. Toch klinkt een kopje thee bij een nomaden familie best lekker, dus daar gaan we voor. Maar niet meer door het zand.

Het wordt toch nog een leuke dag. In plaats van 3 uurtje door de duinen, rijden we helemaal om de zandduinen heen. Achter de duinen woont de nomaden familie waar we op bezoek gaan. Ook nemen we een kijkje bij een quartz-mijn en bezoeken we een stuk land waar fossielen worden gevonden. Verder is het genieten van de uitzichten en het rijden over de rotspaden. De gids is een nomaad en in deze regio opgegroeid. Inmiddels heeft hij een gewone woning in het dorp. Het rondje om de duinen is best flink. Uiteindelijk zijn we bijna 6 uur onderweg.

Na de toer gaan we nog een paar geocaches zoeken in de buurt tot zonsondergang. We eten weer in het hotel en kijken nog naar Orange is the new Black voor we gaan slapen.

Riad Mohayut
Erg Chebbi, Merzouga, Marokko
1415 dirham voor 2 nachten, suite inclusief ontbijt en diner
111km gereden

Vandaag verlaten we de woestijn en gaan we de bergen weer in. Het is voornamelijk een autodag met wat caches onderweg.

We beginnen vlakbij, bij het meer van Merzouga. Het meer is droog. 1 a 2 dagen per jaar staat er water in, als er veel regen is gevallen. Boven op een heuvel hebben we mooi uitzicht over de kamelen en dromedarissen die er rondlopen.


Een paar kilometer verder is een vrij uniek fenomeen te bewonderen. Midden in het niet spuit het water uit de grond. En, raar maar waar, het water is koud. De geocache die er bij in de buurt ligt wordt gevonden.

Na een tijdje komen we uit bij een vruchtbaar stuk land. Er is een rivier met water en grote dadel(palm)boomgaarden. Langs de weg zie je overal dadelverkopers. Het is momenteel oogsttijd voor de dadels. We lunchen ergens bovenop een berg, bij een ruïne met uitzicht over de rivier en de dadelbomen. Het is er zo rustig dat we op ons picknickkleedje, op de rotsen bijna in slaap vallen. De stenen ondergrond is niet veel harder dan de meeste bedden waar we de afgelopen weken op hebben geslapen. Pijn in de rug hebben we al.

Een volgende geocache is niet te vinden. Als we weglopen komt er een vrolijke man op ons af. De cache ligt er wel hoor, maar hij had van de week gezien dat iemand het veel te ver doorduwde. Er wordt een steen gezocht en een stuk plastic en hij maakt het gat van de cache plek groter. En ja hoor, de cache wordt te voorschijn getoverd. We loggen en de man vraagt of hij mee mag naar het volgende dorp. Dat mag en dus vervolgen we onze reis met een extra reiziger. Als we hem afzetten worden we meegevraagd voor Marokkaanse gastvrijheid met een kopje thee. Aangezien we nog een stuk verder moeten, slaan we af.

Twee uur later, met zonsondergang komen we aan in het hotel. We hebben weer een kleinschalige Riad gekozen, alleen blijkt hier een hotel, camping en restaurant bij te zitten. We eten ter plekke, zodat we er niet meer uit hoeven.

Riad Mimouna de Timnay
Plaatnaam
680 dirham voor overnachting inclusief ontbijt en diner
295,8km gereden

Het ontbijt stelde vandaag niet zoveel voor. We gaan de bergen verder over. Het hoogste punt wat we meten is 2176 meter. De route is weer erg mooi, de bergen zijn ruig. Opeens komen we in een bos uit. De snelste route gaat dwars door een nationaal park met grote cederbomen en dikke apen. We stoppen op een parkeerplaats en kijken het geheel eens aan. De dikke apen blijken te komen doordat de dieren door de Marokanen gevoerd worden. Niet in kleine beetjes, nee. Er gaan volle zakken brood, cake en zoete koekjes over de grond. Op dezelfde plaats is ook een hele kudde ruiters met opgetuigde paarden aanwezig. Iedereen llopt iedereen voor de voeten in de hoop dat een toerist, lokaal of anderszins, op de foto wil terwijl hij/zij "stoer" op een paard zit.

We vervolgen de mooie route tot Ifrane. In het grote stadspark ligt bij de watervallen een geocache. Tenminste, die zou er moeten liggen. We vinden de juiste boom waar de cache in zou zitten, maar er is geen doosje meer te vinden. Helaas, verdwenen. Omdat het zaterdag is, is het druk met mensen die gezellig aan het picknicken zijn. We sluiten ons erbij aan en leggen ook ons picknickkleedje neer.

Na de lunch rijden we de stad uit. Volgende bestemming is een geocache bij een grot. We komen bij een groot meer en een berg. De auto parkeren we bij het meer, de geocache is de berg op. Redelijk steil omhoog, zo'n 150 meter, zonder echt een pad. We doen er een half uurtje over. Onderweg de meeste wildlife gezien van deze vakantie. Veel hagedissen en salamanders en een klein schildpadje. Het uitzicht over het meer is werkelijk fantastisch.

Na deze klim staat er nog een klim op het programma. Op een half uur rijden ligt de geocache met de naam "I can see my house from here". Gisteren hebben we contact met de geocacher gehad, maar helaas is hij niet in de buurt vandaag. We parkeren de auto op de weg onder de cache. Vanaf hier is het zo'n 350 meter omhoog. Het is een pittige klim, maar ook nu wordt de top gehaald. Nog voor we goed en wel kunnen beginnen met zoeken verschijnen er 3 knapen op slippertjes. Ze hangen wat rond, vervelen zich duidelijk. Pakken van alles van de grond en gooien dat over de rand van de berg. Wel doen ons best om zo onopvallend mogelijk te zoeken. Fotootje hier, fotootje daar. Even wat drinken en dan ziet Niels de cache liggen. Mooi, nu ongemerkt loggen en weer terugleggen. We hopen dat de jongens er niets van gemerkt hebben en dat de cache lang blijft liggen, want ook al is het uitzicht een uitzicht over de bebouwde kom, het is behoorlijk gaaf.

We hebben een overnachting in een klein authentiek Marokkaans dorpje. Het ziet er gezellig en gemoedelijk uit. We kunnen voor 20 euro pp eten in de B&B. Eigenlijk hebben we daar geen zin in en vinden het voor Marokkaanse begrippen behoorlijk duur. Onze host brengt ons naar het volgens hem enige andere restaurant van het dorp. Volgens hem zullen de Marokkanen die we hier nu zien, over 50 jaar nog steeds arm zijn. Het zijn domme mensen, die (te) weinig winst berekenen. Op deze manier zullen ze nooit genoeg winst maken om een eigen huis te bezitten. Wij denken hier anders over. Dit zijn goudeerlijke mensen, die eerlijke prijzen berekenen. Misschien kunnen ze hun marge iets omhoog gooien, zodat hun leven iets makkelijker wordt. Onze host berekend te veel en kan niet eerlijk genoemd worden, maar is gewoon een ordinaire afzetter.

We eten bij een soort van BBQ restaurant, sjasliek op een vuurtje voor de deur. Dan begint het gigantisch te regenen en gaat de deur half dicht met de nodige rookontwikkeling binnen. Nadat we onze vleesspiesjes met brood op hebben gaan we naar de overkant voor het dessert, een plak opgerolde cake met vulling. De man vond het zo leuk om 2 Nederlanders in zijn zaak te hebben dat de cake van het huis was. Sokram!

Dar Kamal Chaoui
Bahlil, Marokko
65 euro via booking.com
177,3km gereden

Een rustig dagje in de planning. Het ontbijt vandaag is een van de beste van de vakantie. Al het selfmade jam, yoghurt, koekjes en het traditionele maisbrood enzo smaakte heerlijk.
Na het ontbijt gaan we het dorp in waar Niels zich weer laat scheren. Het was weer echt nodig. Dit keer betaald hij er 20 dirham, 2 euro, voor.

We gaan op pad, verlaten de bergen. Na een half uurtje rijden de we de tolweg op. Tijd voor mij om ook achter het stuur te zitten. Op de tolweg is het rustig, erg rustig. Toch is het goed opletten. Je rijdt met 120km per uur en dan zijn er gewoon voetgangers die doodleuk oversteken, of met een ezeltje de weg oversteken. Levensgevaarlijk. Na 180km zijn we bij Rabat. Hier gaan we eraf en neemt Niels het stuur weer over, wel zo prettig. Marokkanen rijden als gekken, Niels kan daar beter mee omgaan dan ik.

In Rabat lunchen we in een park, vlakbij de trammetjes. We zien een bordje McDonald's staan en weten meteen dat we een lekker ijsje en milkshake moeten gaan halen. De eerste regendruppels vallen als we richting de McDonald's gaan en als onze verwennerij hebben regent het goed. Tweede regenbui deze vakantie. Het gooit een beetje roet in onze plannen, want een strandwandeling in de stromende regen is nou niet echt leuk. We rijden nog wel een stukje langs het strand en zien de grote golven tegen de rotsen aan beuken.

Plannen worden aangepast aan het weer. We gaan shoppen. We komen allebei de Decatlon uit met nieuwe spulletjes. We eten bij een restaurant dat bestaat uit een slager, een groentewinkel, een BBQ-er en een ober die alles serveert en ervoor zorgt dat we ook nog wat te drinken krijgen. Het smaakt voortreffelijk.

Na het eten is het nog een half uurtje rijden naar ons volgende hotel. In het donker komen we er aan. Het ligt niet te ver van het vliegveld, wat voor overmorgen weer makkelijk is. De kamer is prima, alleen worden we af en toe opgeschrikt door een vaag hard geluid dat uit de pijpen van de toilet lijkt te komen. Gelukkig gaat dat tijdens het slapen goed.

Gite Nadia
Casablanca, Marokko

Het regent als we wakker worden. Alles dan maar een tandje langzamer. Tenslotte hebben we vakantie. Om 11.00 uur klaart het op en gaan we richting Casablanca. De auto zetten we bij een tramhalte die we per toeval tegenkomen en met de tram gaan we, voor 60 cent per persoon, verder de stad in.

We stappen uit bij de oude Medina. Hier begint onze wandeltocht van vandaag. We zwerven de smalle straatjes en over de markten. Door de regen is het een redelijke blubberbende op veel plekken. Met schep en vuilniszak doet men hun best om alles op te ruimen. Als we langs een bakkertje lopen is goed te zien hoe de platte broden in een steenoven worden gebakken. De bakker haalt net het verse brood uit de oven. We lusten wel wat en verser dan dit krijg je niet. Hij wil het ons, in naam van allah, gratis geven, maar we staan er op dat we betalen. 2 Dirham, 20 cent. Een banaantje van de buurman erbij en we hebben een heerlijke lunch voor 30 cent.

We verlaten de medina en lopen via een grote groentemarkt naar de grote moskee. Heel indrukwekkend. Een prachtig groot plein aan de ene kant, de oceaan aan de andere kant. Jammer dat ze 12 euro entree vragen. Nadat we (de buitenkant) hebben bewonderd, een geocache hebben gevonden en nog even op het muurtje bij de oceaan hebben gezeten, vervolgen we onze zwerftocht door Casablanca. Via Rick's café uit de film Casablanca komen we uit bij de eindcache van een puzzel. Hier drinken we een kopje muntthee bij een koffietentje.

In een volksbuurt naast het Royale Palace, zo'n 4km hemelsbreed verderop, ligt een nieuwe geocache, geplaatst begin oktober en nog nooit gevonden. Dat wordt onze volgende bestemming. Weer wandelen we door verschillende buurten van de stad, langs krotten, langs villa's en alles wat daartussen zit. De cache zou in de muur moeten zitten, maar waar we ook kijken, we kunnen het niet vinden. Het enige wat we kunnen bedenken is dat het aan de andere kant van de muur is, maar daar lopen bewakers rond. Lijkt ons ook niet handig. We geven het na een half uur zoeken op en gaan de poort door, de "nieuwe medina" in. Het is een gezellige buurt, met centrale pleinen waar de mensen samen komen en de winkeltjes zijn met daarachter redelijk rechte straten met huizen gebouwd in de typische Marokkaanse stijl. We drinken een aardbei-banaansmoothie op een pleintje in een bijna Parijsachtig cafeetje. Daarna wandelen we terug naar de trambaan.

Onderweg eten we een broodje. Met de tram gaan we terug naar de auto, die inmiddels als enige in de straat achter de tramhalte geparkeerd staat en rijden naar het hotel. De koffers worden ingepakt en alles klaar gezet voor morgen, de terugvlucht. We proberen via internet alvast in te checken, maar dat lukt niet. De vlucht is niet te vinden. Papieren nagekeken, ja er staat echt 20 oktober. We proberen nog wat, maar het lukt niet om in te checken. Onze reservering wordt gevonden, maar het blijft onmogelijk om de vlucht erbij te krijgen. Voor de zekerheid maar even bellen. We staan op de lijst, morgen 3 uur van te voren op het vliegveld inchecken. Dan gaan we nu maar slapen

Gite Nadia
Casablanca, Marokko
1480 dirham voor 2 nachten
Ruim 15km gewandeld en 29,1 km gereden

De wekker gaat om 6.30 uur, om 7.00 uur staan we voor een dichte en donkere ontbijtzaal. Hmm, we willen tussen half 8 en 8 uur weg. Op de deur hangt een briefje ontbijt tussen 7.00 en 10.00 uur. Receptie dan maar, ook gesloten. Terwijl Niels gaat kijken of er ergens iemand in beweging komt, ga ik op de kamer maar koffie en thee zetten. Hebben we in ieder geval iets.

Om 7.15 uur komt er wat beweging. Ontbijtzaal gaat open en 10 minuten later wordt er jus d'orange gebracht en wat broodjes. Om precies 8.00 gaan we naar het vliegveld, waar het nog een zoektocht is om de auto in te leveren. Uiteindelijk ook die parkeerplaats gevonden, sleutels en papieren ingeleverd bij de balie en precies 3 uur voor vertrek checken we in. Controles hebben ze hier niet. Wel op paspoorten, tockets en instapkaarten (3 keer) maar we kunnen gewoon een anderhalf liter fles water mee nemen. We hangen wat rond tot we met een bus naar het vliegtuig worden gebracht. We zitten helemaal achterin het vliegtuig, hebben 3 stoelen voor ons tweetjes. Bij het vertrek meldt de piloot dat als Allah het wil, we op tijd in Amsterdam landen. Nou, dat geeft vertrouwen in zijn kunde...
Al met al landen we 20 minuten te vroeg veilig op Schiphol en is de vakantie echt ten einde.
Marokko is een mooi land, veel prachtige natuur, maar ook erg stoffig. Er gingen veel dingen mis waardoor we er af en toe redelijk doorheen zaten. We hebben door rug en kiespijn en verkoudheid samen ruim een doos van 50 paracetemollen erdoor gejaagd. Volgende keer voelen we ons hopelijk beter.